بالا بودن دور باسن سهم مستقلی در کاهش عوامل خطرساز متابولیک در زنان تهرانی دارد

مقدمه: بر پایه یافته های مطالعات اخیر, شاید متخصصان امور بهداشتی، اندازه گیری دور باسن را در معاینات روزمره بالینی به دست فراموشی بسپارند و فقط به اندازه گیری دور کمر بپردازند. قبل از اندازه گیری دور باسن از بررسی های اپیدمیولوژیک باید بررسی شود که آیا اندازه گیری آن اطلاعات مهمی در اختیار می گذارد یا نه؟ مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ارتباط دور باسن با عوامل خطر متابولیک در زنان جامعه شهری تهران صورت گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی 5720 زن 74-18 سال از افراد شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران بررسی شدند. اطلاعات دموگرافیک و شاخص های تن سنجی طبق دستورالعمل های استاندارد اندازه گیری و محاسبه شدند. نمونه خون در حالت ناشتا از افراد گرفته شد و فشارخون به روش استاندارد اندازه گیری شد. هیپرتری گلیسریدمی، هیپرکلسترولمی، ldl بالا و hdl پایین طبق معیارهای atp iii و پرفشاری خون براساس jnc vi تعریف شد. دیابت به صورت قند خون ناشتای ≥ mg/dl 126 یا قند خون دو ساعته ≥ mg/dl 200 تعریف شد. چندک های مختلف دور باسن محاسبه شد و تحلیل آماری داده ها براساس رده بندی افراد مورد مطالعه به چندک های مختلف دور باسن صورت گرفت. یافته ها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 6/14±9/39 سال و میانگین نمایه توده بدن, نسبت دور کمر به دور باسن, دور باسن و دورکمر آنها به ترتیب kg/m2 1/5±1/27، 08/0±83/0, cm 8/9±5/103 و cm 1/13±5/86 بود. بالاتر بودن دور باسن با سطح پایین کلسترول تام, ldl کلسترول, تری گلیسرید سرم, قندخون ناشتا و دو ساعته, فشارخون سیستولیک و دیاستولیک همراه بود. افرادی که در بالاترین چندک دور باسن قرار داشتند دارای سطح hdl بالاتری نسبت به افراد دیگر بودند. پس از تعدیل اثر عوامل مخدوش کننده، با افزایش دور باسن روند معنی داری در کاهش خطر ابتلا به ldl بالا (میزان خطر به ترتیب در چندک ها: 00/1، 98/0، 97/0، 95/0, 84/0, مقدار p برای روند=04/0)، دیابت (00/1، 68/0، 58/0، 45/0, 42/0, مقدار p برای روند=01/0), پرفشاری خون (00/1, 96/0, 82/0, 78/0, 70/0, مقدار p برای روند=02/0), hdl پایین (00/1, 03/1, 86/0, 82/0, 56/0, مقدار p برای روند=01/0), فشار خون بالا (00/1, 99/0, 82/0, 70/0, 61/0, مقدار p برای روند = 01/0) و اختلال در هومئوستاز گلوکز (1، 69/0، 66/0، 54/0, 48/0, مقدار p برای روند=01/0) مشاهده شد. افرادی که در بالاترین چندک دور باسن قرار داشتند در مقایسه با چندک اول شانس کمتری برای ابتلا به هیپرکلسترولمی (86/0 در مقابل 00/1) و هیپرتری گلیسریدمی (74/0 در مقابل 00/1) داشتند. نتیجه گیری: یافته ها حاکی از ارتباط مستقل و معکوس دور باسن با عوامل خطر متابولیک است. این امر بر تداوم اندازه گیری دور باسن در بررسی های اپیدمیولوژیک تأکید دارد.